Kan sjølvopplevd helse i ung alder predikere tidlig død?

Sjølvopplevd helse, også kalla subjektiv eller sjølvrapportert helse (SRH), er eit mykje brukt helsemål som har vist sterk samanheng med forbruk av helsetenester, sjukdom og død. Dei fleste studie er gjort på den eldre del av befolkninga, og det finns få studie som har undersøkt om sjølvopplevd helse i ung alder heng også saman med tidleg død.
Forskarar, bl.a. frå Helse Førde, har difor undersøkt denne problemstillinga nærare i ein nyleg publisert studie. Basert på data frå 23 679 personar frå Helseundersøkinga i Nord-Trøndelag (HUNT) kopla til data frå Dødsårsakregisteret (DÅR), vart det undersøkt i kva grad sjølvopplevd helse i ung alder (13-35 år) kan predikere tidleg død (før 54 år). Samanhengen mellom sjølvopplevd helse og spesifikke dødsårsaker vart også undersøkt.

Resultata viste at sjølvopplevd helse i ung alder heng klart saman med totaldødelegheit i ung voksen alder. Deltakarar som svarar “dårleg” sjølvopplevd helse ved oppstart hadde omlag dobbel så stor risiko for død samanlikna med dei som rapporterte “god” helse. Samanhengen vart noko mindre, men framleis til stades, når det vart teke omsyn til alder, kjønn og status for røyking, fysisk aktivitet og fysiske og mentale funksjonsvanskar ved studiestart. Dødsårsakene varierte også for ulike nivå av sjølvopplevd helse. Dei fleste dødsfall for dei som rapporterte “veldig god” helse var primært knytt til død av kreft (34%) og ulike ytre dødsårsaker (30%). Dødsårsakene var meir variert for dei med “ikkje så god” og “dårlig” helse, med sjølvmord (23%), ulike ytre årsaker (21%) og ukjente dødsårsaker (17%) som dei mest framtredande.

Denne kunnskapen er viktig for å identifisere grupper med risiko for seinare sjukdom, og såleis eventuelt førebygge tidlig død i den vaksne befolkninga.
Meir om studien finn du her.

Av Tina Løkke Vie